Maar liefst 85% van onze honden heeft volgens hun baasje een of andere vorm van ongewenst gedrag en Maar liefst meer dan 70% van de gedragsproblemen is toe te schrijven aan één of andere vorm van angst. En maar liefst 44% geeft aan dat hun hond overmatig angstig is, zoals verlatingsangst, angst voor harde geluiden, vreemde mensen, angst voor andere honden en veel honden hebben zelfs last van meerdere angsten tegelijk.
De darmen en hersenen communiceren met elkaar. En een hond met een verstoorde darmflora zit veel minder goed in z'n vel dan een hond waarvan de darmflora wel in balans is, zo blijkt uit talrijke onderzoeken.
Veel van de gedragsproblemen en angsten kunnen worden verbeterd als de darmflora in balans van je hond beter in balans is. De relatie tussen de darmflora en angst en agressie bij honden speelt een overduidelijke rol. Een gezonde darmflora heeft een positieve invloed op de gemoedstoestand en het gedrag van honden, terwijl een onbalans in de darmflora angst en agressie kan versterken, zo is duidelijk aangetoond in verschillende studies.
Communicatie tussen darmbacteriën en hersenen
En dat klinkt misschien een beetje vreemd, dat de bacteriën in de darmen van je hond de gemoedstoestand en dus het gedrag kunnen beïnvloeden. Dit komt omdat er veel communicatie is tussen de darmen en de hersenen. Darmbacteriën maken bepaalde chemicaliën aan die via de zenuwbanen en hormonen in het lichaam communiceren met de hersenen. Deze verbinding tussen de darm en de hersenen wordt de Darm-Hersen-As genoemd. Deze communicatie tussen darm en hersenen verloopt op verschillende manieren. Bacteriën in de darmen kunnen verschillende stoffen produceren die via het bloed de hersenen bereiken. Ook zijn er zenuwen die van de darm direct naar de hersenen lopen. Daarnaast kunnen de darmen zelf stoffen produceren, zoals bepaalde hormonen, die invloed kunnen hebben op de hersenen. Ook uit klinische studies bij mensen blijkt dat darmbacteriën "berichten" naar de hersenen sturen en dat deze "berichten" een grote invloed hebben op je stemming en gedrag. En zo kan het ene bericht juist een kalmerend effect hebben, terwijl een ander bericht (bijv. bij een darmflora die uit balans is) juist angst en depressie kan bevorderen.
Kortom, het wordt steeds duidelijker en duidelijker dat de communicatie tussen de hersenen en de darmen de sleutel is om te begrijpen hoe stress angstig of agressief gedrag kan veroorzaken en waarom sommige honden vatbaarder zijn voor angst, agressie en stress dan anderen.
Uit een andere studie bleek ook dat heel veel van de meest voorkomende soorten bacteriën in hondenpoepmonsters flink verschillend zijn als je kijkt naar agressieve en niet-agressieve honden.
"Het darmmicrobioom correleert met soortgenoten agressie bij een kleine populatie geredde honden"
bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6330041/
Verklaring figuur: Veel van de relatief meest voorkomende phylotypes in de ontlastingsmonsters van onze honden zijn significant verschillend bij agressieve en niet-agressieve honden. Een metacoder ( Foster, Sharpton & Grünwald, 2017 ) heattree illustreert de variatie in microbioomfylotypes tussen de agressieve en niet-agressieve hondenpopulaties. Knooppunten in de heattree komen overeen met phylotypes, zoals aangegeven door knooppuntlabels, terwijl randen phylotypes verbinden in overeenstemming met de taxonomische hiërarchie. Knoopgroottes komen overeen met het aantal OTU's dat binnen een bepaald phylotype wordt waargenomen. Kleuren vertegenwoordigen het logvouwverschil van de mediane relatieve overvloed van een bepaald phylotype bij de agressieve honden in vergelijking met de niet-agressieve honden. Concreet vertegenwoordigt donkerder groen een hogere relatieve overvloed aan agressieve OTU's en donkerder bruin vertegenwoordigt een hogere relatieve overvloed aan niet-agressieve OTU's.
Dus niet alleen de fysieke gezondheid van je hond (en ons mensen) wordt bepaald in de darmen, maar dus zeker ook de mentale gezondheid (overigens blijkt uit onderzoek dat ook voor kinderen en mensen bepaald gedrag een oorsprong kan hebben in een verstoorde darmflora) en dan zeker in relatie tot stress, angst en agressie! Korte-keten vetzuren en de hersenen
Korte-keten vetzuren spelen een rol bij het in stand houden van een gezonde balans van darmbacteriën en een gezonde darmflora is essentieel voor een goede spijsvertering en immuniteit. Ze zijn bovendien heel belangrijk voor een goed functioneren darmwand en de darmwandcellen en hebben grote invloed op de hersenen. De korte-keten vetzuren hebben ontstekingsremmende en neuro-beschermende effecten. Bij overmatige stress kan de balans van de darmmicrobiota verstoord raken en zijn er vaak te weinig darmbacteriën die deze korte-keten vetzuren produceren.Mensen en dieren met een angststoornis hebben vaak een tekort aan korte-keten vetzuren, en aan de bacteriën die deze vetzuren aanmaken zo blijkt uit onderzoek.
Stress en angst
We weten dus dat er een verband is tussen stress en angst. Stress is op zich niet zo erg, het is zelfs nodig om te kunnen overleven en het is een natuurlijke reactie van het lichaam bij moeilijke of bedreigende situaties. Zodra je hond in een stressvolle situatie terechtkomt, maakt het lichaam het kortwerkende stresshormoon adrenaline aan. Dit is nodig om bijv. in actie te komen als je in gevaar bent en/of je moet vluchten of vechten. Dit (vecht of vlucht) mechanisme omzeilt het rationeel denken en zorgt ervoor dat je hond instinctief en veel sneller (primair) gaat handelen. Maar een teveel aan continue stress zorgt er voor dat je veel sneller en vaker reactief gedrag vertoont. En als de stress te vaak voorkomt of te lang duurt , dan kan de stress chronisch worden met alle lichamelijke angststoornissen en ander angstig of depressief gedrag tot gevolg.
Waarvan kan je hond een chronisch hoog stresslevel ontwikkelen?
Je hond krijgt stress bij het veelvuldig ervaren van prikkels. Het stresslevel kan zelfs chronisch worden als je hond te vaak en te lang gestrest is. Dit kan komen door allerlei soorten prikkels zoals:
- vaak ziek zijn of altijd pijn voelen
- vaak bang of angstig zijn
- te weinig rust of kwalitatieve slaap
- ruzie of agressie in zijn omgeving (of teveel aan lawaai/onrust)
- teveel onder druk/appel staan, geen eigen keuzes mogen maken - frustratie, verveling, weinig mentale of fysieke uitdaging - niet of onvoldoende voldoen aan de typische raseigenschappen
- te lang alleen zijn, eenzaamheid
- te weinig structuur of duidelijkheid
Enzovoort
Gelukkig leidt niet alle stress tot een angststoornis. Veel honden kunnen gelukkig prima met hun stress omgaan. Maar waarom chronische stress bij een aantal honden wel tot angstig gedrag leidt is niet helemaal duidelijk. Stress en angst zijn complexe mentale en fysiologische processen, die dus niet allen vanuit de hersenen gestuurd worden maar dat ook de darmbacteriën een grote invloed hebben op de hersenen en het gedrag en emoties van je hond. Zo is Serotonine (het gelukshormoon) voor meer dan 70% afkomstig uit de darmen. Ook de neurotransmitter GABA wordt door bepaalde darmbacterien aangemaakt. Zoals we weten, spelen beide neurotransmitters spelen een rol in de regulatie van angst en stress. Natuurlijk spelen ook genetische factoren zoals afkomst, het karakter en erfelijke eigenschappen van de moederhond, de omstandigheden bij en na de geboorte, eerdere ervaringen, de stress coping vaardigheden van je hond, sociale ondersteuning en het karakter en het ras vaak een rol bij de ontwikkeling van angstig gedrag.
De Vroege Ontwikkeling Van De Darm-Hersenas (bron: Dr Else Verbeek)
Wetenschappelijke studies laten duidelijk zien dat de geboorte en eerste 6-12 maanden een kritieke periode is voor de normale ontwikkeling van zowel de darm-hersen as als het stresssysteem. Wanneer de darmmicrobiota eenmaal volwassen is, dan is deze vrij stabiel. Zorg er dus voor dat de ontwikkeling van de darmmicrobiota zo optimaal mogelijk is.
Denk aan: het gebruik van antibiotica of probiotica, een ongezond dieet, immuun activatie en blootstelling aan stress, maar ook de wijze van geboorte, voeding, aanwezigheid van stress, infecties of een extreem hygiënische omgeving kunnen een aanzienlijk effect hebben op de samenstelling van de darmmicrobiota op de lange termijn. Dit heeft op zijn beurt weer invloed op de hersenen en het gedrag van je hond.
Dr. Else Verbeek, Dog behaviour scientist and consultant kan daar alles over vertellen, zie ook haar artikel over de verborgen link tussen stress, angst en de darmen bij honden , de darm hersen as uitgelegd Ook haar eigen onderzoek heeft al aangetoond dat het geven van ‘goede’ Lactobacillus bacteriën in de eerste weken na de geboorte leidt tot minder angstig gedrag. (https://www.nature.com/articles/s41598-021-89560-2)
Figuur 1. De invloed van stress op de vroege ontwikkeling van de darmmicrobiota en het stress systeem (HPA-as) en het gedrag van honden. Aangepast en vertaald van De Weerth et al., 2017 Met dank aan Dr. Else Verbeek, Dog behaviour scientist and consultant.
Voeding en gedrag Het begrijpen van de relatie tussen de darmen en het gedrag van honden kan leiden tot verbeterde gezondheid en welzijn van je hond. Voeding speelt ook een belangrijke rol in het emotionele welzijn van honden, zoals bijv. aangetoond in studies naar glutenvrij
gehydrolyseerd eiwitdieet. (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S155878782030040X)
En natuurlijk lijkt wat je hond eet, van invloed is op de samenstelling en diversiteit van de darmmicrobiota. Maar in een recente studie werd twee dieeten vergeleken: namelijk een bestaand uit bewerkte brokken met een hoog gehalte koolhydraten en een dieet bestaand uit rauwe ingrediënten en weinig koolhydraten. Uitkomst: de samenstelling van de darmmicrobiota was anders, maar er waren geen verschillen in gezondheid.
Het is wel bewezen dat toevoegen van plantaardige vezels een positief effect heeft op de darmmicrobiota. (https://www.mdpi.com/2218-1989/12/12/1176#B61-metabolites-12-01176)
Ondersteun je hond (met Probiotica) of raadpleeg eens een voedingsdeskundige
Dus als je een hond hebt met angst of gevoelig is voor stress, dan kun je beginnen om eens goed te kijken naar wat je hond eet en daar aanpassingen op te doen, bijv door een meer vezelrijk voedsel te geven, denk eens aan de goede producten van Bio-Ron zoals Bio bokashi maar ook Diatomeeeënaarde, Bio-Chi vitamine & mineralenbooster e.d. of een probioticasupplement te geven, zie ook de Dogcases online hondenwinkel. Onderzoek bij mensen heeft iig aangetoond dat probiotica depressiviteit en angststoornissen kunnen verminderen. En natuurlijk kan het verstandig zijn om honden voedingsdeskundige te raadplegen. Tot slot nog even wat informatie over Pre- en Probiotica: Probiotica kan zeker een nuttige aanvulling zijn op de voeding van je hond om de darmflora in balans te brengen en angst en agressie te verminderen. • Ze hebben direct effect op een aantal immuuncellen, ze kunnen dus helpen het immuunsysteem in balans te brengen
• bezetten de goede plekken in de darm waardoor de eventuele ziekteverwekkers niet kunnen aanhechten
• kunnen wel langdurige verbetering geven als ook de weerstand ondersteund wordt
• kunnen er zo voor zorgen dat het immuunsysteem tot rust komt Prebiotica (vezels die alleen door de dikkedarmbacteriën kunnen worden verteerd):
• hebben een langdurig effect
• voeden de dikkedarmbacteriën
• maken korteketenvetzuren die de darmcellen kunnen gebruiken
• maken een dikke slijmlaag die de epitheellaag beschermt tegen schadelijke invloeden van buitenaf
Deze slijmlaag wordt ook hersteld door het toedienen van: • L-glutamine • glucosamine • MSM (methylsulfonylmethaan)
Wat is goede probiotica voor je hond?
Er is ontzettend veel verkrijgbaar, dus als je googled vind je ontzetten veel, maar ik geef je even mijn mening/ervaringen/aanbevelingen zoals Bokashi probiotica. Dit komt omdat dit een product is dat 100% organisch en natuurlijk is. Het is een compleet product waaraan niets wordt toegevoegd. De probiotica wordt gevormd door het fermentatieproces van de bokashi zelf. Hierdoor krijg je een puur en eerlijk product. Bij honden die bokashi als probiotica krijgen is na een paar weken de ontlasting vaak een stuk beter, ze zitten beter in hun vacht en eten minder dingen van straat. Bokashi wordt ook aangeraden als een hond giardia heeft gehad voor het herstel van de darmflora.
Waterkefir Probiotica hond
Maar ook Boil & Broth Waterkefir voor honden, is een super gezonde probiotica. Waterkefir heeft een overvloedige hoeveelheid levende culturen. Het zijn deze levende culturen (goede bacteriën) die zich koloniseren in de darmen van je huisdier, wat helpt om het microbioom van je hond weer in balans te brengen. Waterkefirkorrels worden samen met suiker toegevoegd aan gefilterd water om deze 24 uur te laten fermenteren. Tijdens het fermentatieproces worden bacteriën en gisten geproduceerd. In slechts 1 ml van deze waterkefir zitten ongeveer 97.000.000 Lactobacillus-bacteriën. Dat betekent dat wanneer je hond of kat een kleine hoeveelheid waterkefir binnenkrijgt, je triljoenen gelukkige bacteriën en gisten rechtstreeks naar hun darmen stuurt.
Voor honden heeft waterkefir allerlei voordelen. Het werkt ondersteunend wanneer je hond last heeft van jeuk, allergieën, een lage weerstand, slechte stoelgang of andere lichamelijke ongemakken die beïnvloed worden door de weerstand.
Heb jij een angstige of gestresste hond die snel over zijn toeren raakt en heb je hulp of begeleiding nodig?
Neem ook dan gerust contact met me op, ik hoor het graag en sta klaar jullie te helpen.
Je mag altijd vrijblijvend contact opnemen, stuur een berichtje en ben je op zoek naar de leukste, beste en lekkerste of ontspannende/ontstressende producten voor je hond, kijk eens in onze online hondenwinkel.
En lees zeker ook de andere blogs, elke week verschijnen er nieuwe boeiende blogs, dus zorg dat je regelmatig een kijkje neemt, of abonneer je op de nieuwsbrief.
groetjes,
Kees van Sundert
Erkend hondengedragstherapeut ( www.dogcases.nl ) & professioneel hondenfotograaf bij Inspired by Bandhu Hondenfotografie ( www.jouwhondopdefoto.nl )