Vuurwerktraining

Waarom is het zo belangrijk om je hond te helpen bij geluidsangst/fobie (even wat achtergrondinfo)

De hersenen van een hond zijn de hele dag bezig met het registreren van geluid. Ze controleren of de omgeving veilig is. Want in een veilige omgeving kunnen we tot rust komen en in een onveilige omgeving blijven ze alert. Dit is een primair oerinstinct, want vluchten helpt te overleven. De analyse vindt plaats in het zogenaamde  “reptielen"brein dat al honderden miljoenen jaren meegaat. Dat reptielenbrein herkent de meeste natuurlijke geluiden van oudsher als veilig. Dit in tegenstelling tot vreemde geluiden of bijv harde knallen. Het brein herkent ze niet direct als veilig. Ze vallen daarom gemakkelijk in de categorie ‘onveilig’. Het gevolg is dat het brein dan continu alert blijft. Het lichaam wordt voorbereid op een eventuele vlucht- of vechtreactie: krijgt een stoot adrenaline, de bloeddruk stijgt en de hartslag gaat omhoog.” Dat gebeurt ook als je ergens heel heftig van schrikt, zoals onweer of hard (en langdurig) vuurwerk waar je erg van schrikt of die wat langer aanhoudt.

  

In situaties die door een individu als gevaarlijk of spannend worden ervaren, maakt het lichaam een stofje aan, het stresshormoon adrenaline. Adrenaline zorgt ervoor dat je snel kunt denken en snel kunt reageren in een gevaarlijke situatie. Maar niet alleen in gevaarlijke situaties stijgt het stresshormoon. Ook bij pijn, verdriet, of juist opwinding van blijdschap stijgt de adrenaline. Fysieke inspanning draagt ook bij aan een stijging. Iedere dag stijgt en daalt dit stofje dus in het bloed van onze honden. 

  

Het probleem is dat de oeroude angstcircuits vandaag de dag nog steeds erg actief zijn en angst in stand houden, zelfs als er geen daadwerkelijk gevaar is , bijvoorbeeld als er onweer is en je hond zit veilig binnen. Ook een herinnering aan een heftige ervaring , bijv omdat iemand vuurwerk gooide, was zo intens, dat de hersenen een sterke associatie hebben opgebouwd tussen de knal, de angst en de extreme reactie van je hond (paniek, vluchten, bevriezen etc.).  

 

En helaas de angsten en fobieën verdwijnen helaas niet zomaar, maar zullen juist uitbreiden en erger worden. Je hond gaat zijn of haar angsten uitbreiden en generaliseren. Want elke keer dat je hond in de stress ervaart of in paniek raakt bij een “knal” worden deze 'angstverbindingen’ weer versterkt. De enige manier om de 'cyclus van angst' te doorbreken is om je hond geleidelijk bloot te stellen aan de gevreesde trigger, maar op een systematische en gecontroleerde manier. Dit proces vraagt een goede en zorgvuldige aanpak, veel tijd en doorzettingsvermogen. Pas als deze 'bange' neurale circuits langzaam vervangen worden door 'veilige' neurale circuits – en dat doe je o.a. door je hond te leren dat er eigenlijk niets is om bang voor te zijn, kunnen je beginnen met het veranderen van hun gedragspatronen. Het uiteindelijke doel is om de angst stap voor stap te elimineren, maar wel op een niveau en een tempo dat je hond aankan.

 

Opbouwen van vertrouwen

Zoals voor bijna alle angsten geldt, alleen door het opbouwen van het vertrouwen, het laten ervaren van veel positieve ervaringen bij waar de angst voor is en dat juist te begeleiden, te sturen/richting te geven naar het gedrag dat je graag ziet en dat te stimuleren en belonen (markeren en conditioneren) en daarbij een andere mindset te creëren bij je hond kun je haar helpen met de angsten/geluidsfobie om te gaan.  Maar dat kost wel tijd, veel inspanning en oefenen en oefenen. Het beste werkt dat volgens een duidelijk plan/schema, zodat je gedoseerd, gestructureerd en goed verantwoord opgebouwd te werk gaat.

 

Zoals je weet ben een erkende opgeleide gedragstherapeut voor honden en heb me met name gespecialiseerd in stress en onzekerheid en angstige honden en begeleidingen zoals bij vuurwerkangst en verlatingsangst. Ik kijk uitgebreid naar het gedrag van je hond  (in reactie op vuurwerk) en bepaal of er eventueel ook andere angstproblematiek is. Aan de hand daarvan maak ik een individueel behandelingsplan om de vuurwerkangst van je hond te verminderen. Dit behandelingsplan bestaat uit een aantal korte en lange termijnstrategieën om de angst te verminderen. De korte termijnstrategieën zorgen ervoor dat de hond zich veiliger gaat voelen en de lange termijnstrategieën gaan de angst voor vuurwerk ook daadwerkelijk verminderen.

  

We kunnen de gedragspatronen van onze hond alleen veranderen en de cyclus van angst en bezorgdheid 'doorbreken' als we beginnen te begrijpen waarom honden zich gedragen zoals ze doen, en door tegemoet te komen aan hun onderliggende emotionele behoeften. Een belangrijk onderdeel van mijn aanpak is daarom om hun onderliggende emotionele behoeften aan te pakken voordat we de verlatingsangst zelf aanpakken.

Exposuretherapie

Mijn unieke aanpak houdt in dat ik de pathologische angstcircuits in de hersenen geleidelijk aan ga veranderen. Eerst activeer ik ze en vervolgens verstrek ik nieuwe informatie die de pathologische, onrealistische associaties tussen je bang voelen, tegenspreekt.  Dit wordt ook wel exposuretherapie genoemd. Het is veruit de meest effectieve methode om angsten en fobieën aan te pakken. 

 

Aanpak geluidsangst

De aanpak bestaat uit een aantal korte en lange termijnstrategieën om de angst te gaan verminderen. De korte termijnstrategieën zorgen ervoor dat de hond minder aan het geluid wordt blootgesteld zodat zij zich veiliger gaat voelen. Maar deze korte termijnstrategieën verminderen de angst zelf uiteindelijk onvoldoende. Daarom is het van belang om ook zeker aan de slag te gaan met lange termijnstrategieën die de angst voor de geluiden ook daadwerkelijk verminderen en dat betekent voorspelbaarheid en nieuwe hersenverbindingen en patronen, het gaat uiteindelijk om het genereren van een andere emotionele respons op de knal en bereikbaar blijven en snel kunnen herstellen om er zo mee om te gaan. Natuurlijk schrikken wij ook heel erg van een onverwachte harde knal, het gaat erom, hoe je er daarna mee omgaat en niet meer alleen wil vluchten. Vandaar de gedragstherapie/begeleiding. 

 

Positieve bekrachtiging (beloning) is de meest effectieve methode bij dit soort problemen omdat deze werkwijze het meest duurzame effect heeft, ook bij extreme gevallen en dat gebeurt via exposure therapie. Exposure is het Engelse woord voor blootstelling. Het doel van deze therapie is om je hond geleidelijk bloot te stellen aan de knallen, maar op een systematische en gecontroleerde manier. Deze therapie is ontstaan vanuit de menselijke psychologie en is de meest geschikte therapie voor de meeste angststoornissen en fobieën. Ook bij honden is exposure therapie de meeste effectieve manier om angst te verminderen. Het uiteindelijke doel is om de angst weg te nemen, stapje voor stapje, op een tempo dat je hond aan kan.

 

Tijdens de training ga je langzaam de negatieve ervaringen vervangen door positieve.  Dit proces heet systematische desensitisatie.

 

Exposure therapie is een actief leerproces waarin de hond oude aangeleerde gedragspatronen (bijvoorbeeld onweer en harde geluiden betekend vluchten) gaat leren vervangen door nieuwe patronen en een andere emotionele respons. Het is van cruciaal belang het proces niet te overhaasten en het gedrag van je hond zorgvuldig te observeren. Vaak gaan mensen te snel of de hond ervaart toch te veel angst (of geen angst of geen of onvoldoende registratie van het gebeuren) waardoor er geen leerproces kan plaatsvinden. De therapie werkt dan niet of, in het ergste geval, maakt de angst erger. 

 

De invloed van de darmen op de hersenen

De laatste jaren leren we steeds meer over de darm-hersenverbinding. En dat klinkt misschien een beetje vreemd, dat de bacteriën in de darmen van je hond de gemoedstoestand en dus het gedrag kunnen beïnvloeden. Dit komt omdat er veel communicatie is tussen de darmen en de hersenen. Darmbacteriën maken bepaalde chemicaliën aan die via de zenuwbanen en hormonen in het lichaam communiceren met de hersenen. Deze verbinding tussen de darm en de hersenen wordt de Darm-Hersen-As genoemd. Deze communicatie tussen darm en hersenen verloopt op verschillende manieren. Bacteriën in de darmen kunnen verschillende stoffen produceren die via het bloed de hersenen bereiken. Ook zijn er zenuwen die van de darm direct naar de hersenen lopen. Daarnaast kunnen de darmen zelf stoffen produceren, zoals bepaalde hormonen, die invloed kunnen hebben op de hersenen. 

 

Ook uit klinische studies bij mensen blijkt dat darmbacteriën "berichten" naar de hersenen sturen en dat deze "berichten" een grote invloed hebben op je stemming en gedrag. En zo kan het ene bericht juist een kalmerend effect hebben, terwijl een ander bericht (bijv. bij een darmflora die uit balans is) juist angst en depressie kan bevorderen.

 

Kortom, het wordt steeds duidelijker en duidelijker dat de communicatie tussen de hersenen en de darmen de sleutel is om te begrijpen hoe stress angstig of agressief gedrag kan veroorzaken en waarom sommige honden vatbaarder zijn voor angst, agressie en stress dan anderen. Interessant, lees ook  https://www.dogcases.nl/post/de-invloed-en-relatie-tussen-de-darmen-en-stress-angst-en-agressie-bij-je-hond

 

Kortom er speelt echt een heleboel mee, bij het oplossen van de angst voor vuurwerk, het is vaak een complex probleem, zeker als je hond bijv getraumatiseerd zou zijn, en een quick fix is hierbij niet mogelijk maar zoals ik zei, wel een verantwoorde, goed opgebouwde begeleiding en waarbij ondersteuning zoals bijv. professionele  gehoorbescherming van Rex Specs Pro, die bij de inzet van politiehonden bij de ME en het leger ook gebruikt wordt, echt topkwaliteit, zie ook  https://dogcaseswebshop.com/products/gehoorbescherming . Het is een goede aanvulling  op de training, omdat je de gehoorbescherming een hele positieve betekenis kunt gaan geven, dus belangrijk om deze te blijven gebruiken in prettige omstandigheden en situaties.

 

Hoe verder: we werken met een trainingsplan

Zoals gezegd, voor bijna alle angsten geldt, alleen door het opbouwen van het vertrouwen, het laten ervaren van positieve ervaringen en dat juist te begeleiden, te sturen/richting te geven naar het gedrag dat je graag ziet en dat te markeren en conditioneren en daarbij een andere mindset te creëren bij je hond je hem of haar kunt helpen met de angsten/geluidsfobie om te gaan. Maar dat kost wel tijd, veel inspanning en oefenen en oefenen. Het beste werkt dat volgens een duidelijk plan/schema, zodat je gedoseerd, gestructureerd en goed verantwoord opgebouwd te werk gaat. 

 

Mijn aanpak Ik werk altijd volgens een bepaalde structuur:

1. Evaluatie van de behoeften: Ik kijk naar de individuele behoeften en gedragspatronen van de hond waarbij ik rekening hou met factoren zoals leeftijd, ras en de specifieke triggers van stress en angst.

2. Bepalen van de drempelwaarde, tot wat/wanneer is de hond nog in staat te leren en met de knal om te gaan. Dat is het startpunt vd training.

3. Bepalen en eventueel aanpassing van het trainingsplan: op basis van de analyse ontwikkel ik dan een op maat gemaakt trainingsplan die effectief gebruik maakt van verschillende technieken en/of ondersteuning om de stress en angst bij jouw hond te verminderen en ontspanning en het welzijn van jouw hond te bevorderen.

4. Trainingsoefeningen: Ik vertel en leer je hoe je de training en oefeningen kunt afstemmen op de behoeften van jouw hond.

5. Gedragsadvies en oefenondersteuning: Ik geef je advies over het gedrag, de opvoeding, het welzijn, de stressvermindering en hoe het samenleven met je hond nog kunt verbeteren. Ik bied gewenst praktische ondersteuning en begeleiding om ervoor te zorgen dat je de oefeningen, ontspanningstechnieken en de producten met succes gebruikt. 

6. Controle en aanpassing: Natuurlijk volgen we de voortgang en passen we het trainingsplan, indien nodig aan.

 

Zoals je leest is het aanpakken van angst voor vuurwerk een intensief en wat langer traject voor jullie en ook voor mij als begeleider/jullie coach, dan zomaar een keer een afspraak. Er zijn verschillende trajecten/mogelijkheden voor begeleiding, qua duur vh traject en intensiteit om het goed aan te pakken, tenslotte heeft niet iedereen dezelfde mogelijkheden, tijd en middelen, heel goed dat je iig bent begonnen met de gehoorbescherming en contact hebt opgenomen.

 

Kies de begeleiding die bij je past.

Om jullie goed te kunnen helpen bij angst voor vuurwerk kun je kiezen uit verschillende mogelijkheden voor begeleiding. 

Tijdens alle programma's werken we eraan om je hond te leren rustig te zijn, maar de mate van ondersteuning die je krijgt en de duur van de begeleiding variëren. Hoe langer het programma, hoe meer ondersteuning en hoe beter de resultaten uiteindelijk ook natuurlijk. Afhankelijk van de angst en het trauma bij de hond,  en de financiële mogelijkheden, de tijd en energie die je er in kunt stoppen kun je een pakket kiezen dat bij je past. 

Elk pakket van de begeleiding begint in de vorm van een huisbezoek c.q. begeleiding aan huis.  Het is namelijk belangrijk om het gedrag en de omstandigheden e.d. te zien, de hond en het gedrag en het karakter en energie te leren kennen.  Overigens duurt een eerste consult/huisbezoek gem. ruim 2 a 3 uur en/of zolang als nodig is.