Onze honden hebben een groot associatief leervermogen. Ze koppelen acties en prikkels aan gevolgen en betekenissen en alles wat je hond ervaart, kan invloed hebben op het toekomstige gedrag. Ben er dus bewust van hoe je (onbewust of bewust) invloed uitoefent op je hond..
Bijv. motiveer en stimuleer je hem voor bepaald gedrag of ben je juist altijd aan het commanderen en bevelen wat hij moet doen en geef je hem eigenlijk geen keuze?
Als baasje oefen je grote invloed uit op de omgeving en zodoende ook op de (leer)ervaringen van jouw hond. Jij kunt je hond blootstellen (en in welke mate) aan allerlei ervaringen, situaties en prikkels, of hem juist behoeden hiervoor. Honden associëren razendsnel.
Communiceren via lichaamshouding en gedrag
Zoals we weten communiceren honden voornamelijk via hun lichaamstaal. Zo kunnen ze elkaar van alles duidelijk maken. Eén van de dingen die honden daarbij heel duidelijk laten zien is stress, gespannenheid en onzekerheid. Als een hond iets spannend vindt, of onzeker of gestrest is, laten ze stresssignalen zien. Ook blaffen kan een uiting van spanning, onrust of opwinding zijn en is voor je hond een heel natuurlijke manier van communiceren. Leer dus de lichaamstaal en de stress of kalmerende afstandvergrotende signalen van je hond kennen en te zien. Een aantal veelvoorkomende signalen bij ongemak, stress en spanning zijn:
Wegdraaien van het hoofd en wegkijken. De hond draait zijn hoofd weg van datgene wat hij wil vermijden.
Tongelen (hierbij likt de hond zijn lippen en/of neus af)
Ogen sluiten, langzaam knipperen met de ogen
Vertraagd bewegen (sluipen)
Lichamelijk wegdraaien, algehele afwending
Gapen
Hijgen
Oogwit laten zien (vanuit een schuine hoek kijken waarbij je overduidelijk witte randen te zien krijgt rondom de ogen)
Pootje liften (vaak wordt een van voorpoten kort of voor een langere tijd opgetild)
Afschudden (hierbij schud de hond spanning uit het lijf en probeert de hond te herstellen van een stressvolle situatie)
Vocaliseren (piepen, blaffen, janken)
Lichamelijke onrust (druk doen, hyperactiviteit)
Het plots stijf sluiten van de bek
Bevriezen (het hele lichaam verstijfd)
Overspronggedrag (plots krabben, 'uit het niets' beginnen met graven, druk beginnen te snuffelen of overdreven druk spelgedrag inzetten, niezen)
Trillen
Stresssignalen: ik vind het spannend en heb meer ruimte nodig!
Met deze stresssignalen geven honden aan dat ze t spannend vinden, of niet goed weten wat ze met de situatie aan moeten, of behoefte hebben aan meer afstand/ruimte. Belangrijk om deze soms subtiele lichaamstaal van je hond te zien en er op in te spelen, of door meer ruimte te nemen, of de hond uit de situatie weg te halen, of frustratie e.d. te voorkomen. Dat voorkomt ongewenst gedrag en/of uitvallen en reageren aan de lijn op allerlei prikkels.
Gebrek aan beheersing
Veel (jonge) honden hebben nog gebrek aan beheersing in hun brein. We denken vaak dat de hond overprikkelt raakt van de “letterlijke” prikkels waarmee de hond in contact komt. Maar er is vaak ook al veel eerder een gebrek aan de juiste begeleiding en sturing van de hond. Bijv. de hond is vaak al opgewonden of onrustig als we van huis vertrekken, soms alleen al door het pakken van de riem. De riem is voor de hond al een voorspeller van iets leuks (of juist iets minder leuks) en je hond heeft al een bepaalde spanning of emotie in zijn lichaam. Als daar vervolgens een voor de hond vervelende prikkel bij komt, dan zal de hond eerder en heftiger reageren.
Opgewonden gemoedstoestand
Een opgewonden gemoedstoestand en gebrek aan rust (letterlijk: rust in het kopje van je hond) kunnen zorgen voor toenemende gedragsproblemen. Hoe meer je leert te werken vanuit rust, hoe ontspannender jouw hond kan zijn, hoe beheerster zij kunnen reageren en hoe fijner jullie relatie kan worden. Impulscontrole of driftbeheersing is de manier om je hond te helpen meer innerlijke rust te vinden. En het betekent niets meer dan het woord al zegt. Wij spelen meestal een grote rol omdat we opwinding vaak toestaan of aanwakkeren, omdat we teveel werken c.q.opvoeden en trainen zonder rust, omdat opwinding beloond wordt, omdat er niet begrepen wat de hond eigenlijk echt nodig heeft en omdat we niet voorzien in de behoeftes van de hond. Daarbij is goede kwalitatieve en echte rust (ongestoorde slaap) heel belangrijk om alle opgedane prikkels weer te verwerken, dus zorg altijd voor een goede en veilige rustige slaapplek. De hond hoeft (lees MAG NIET) niet de hele dag alert zijn op allerlei prikkels en activiteiten, binnenshuis en buitenshuis.
Waardoor ontstaat opwinding?
Er zijn verschillende redenen die er voor zorgen dat een hond vaak een opgewonden gemoedstoestand heeft. Wij hebben zelf een (hele) grote invloed op de gemoedstoestand van onze hond. Enerzijds omdat we ons niet bewust zijn van wat we uitstralen ten opzichte van de hond (je kunt moeilijk van je hond verwachten dat hij rustig is als jij dat niet bent) en anderzijds omdat wij de hond niet begeleiden om van opwinding naar rust te gaan. Veel honden weten maar al te goed hoe ze omhoog moeten schieten in hun opwinding en energie, maar niet hoe ze weer rustig kunnen worden. Daar moet je ze bij helpen.
Wat je wilt bereiken, is dat je hond door de dagen heen zoveel mogelijk in een relaxte gemoedstoestand verkeert. Dit doe je door hun te helpen met het bedwingen van de impulsen, bij het eten, tijdens het spelen, bij het wandelen enz enz. Zo creëer je rust & harmonie. Binnen en buitenshuis.
Hoe breng je je opgewonden hond snel tot rust?
Zie je dat je hond opgewonden, ongedurig of onrustig raakt, probeer dan dit gedrag zo vroeg en snel mogelijk af te remmen. Bijv. bij de eerste opgewonden, nerveuze of onrustige signalen maak je rustig & vriendelijk, maar doortastend duidelijk dat dit niet de bedoeling is. Bijvoorbeeld: begint je hond opgewonden of onrustig te drentelen? Of verandert de lichaamshouding en wordt je hond alerter of zie je dat hij of zij zich ergens op fixeert? Wil je hond gaan trekken aan de riem, verandert de energie of lichaamshouding, of begint hij met blaffen? Dan doorbreek (buig je dit om) je dit kalm maar consequent, elke keer dat dit gedrag zich voordoet. Hoe sneller je erbij bent – in het alleréérste stadium van opwinding – hoe makkelijker je hond zich laat sturen.
Of soms kun je ook even wachten en de hond weer vanzelf kalm te laten worden en is dat in dat eerste stadium al voldoende, of kan een heel zacht en kalm geluidje helpen om je hond terug te brengen naar een meer relaxte gemoedstoestand (oefen dat ook eerst thuis). Zodra de opwinding afneemt mag je dit benoemen (en belonen), want je beloond altijd het laatste gedrag, maar zorg ervoor dat je de hond niet opnieuw te enthousiast maakt. Leer de hond dat kalm en rustig zijn hun iets oplevert en druk en opgewonden zijn juist niet.
Blaffen is voor je hond een natuurlijk communicatiemiddel. Met het blaffen wil je hond iets duidelijk maken, soms uit enthousiasme, soms vanuit frustratie, of ze willen iets (afdwingen), maar vaak is het vanuit spanning en onzekerheid. Dus belangrijk: 1. Wanneer en waar gebeurt het?
2. Waarom gebeurt het? Wat is de specifieke trigger?
3. Wat haalt de hond uit het blaffen? Wat versterkt het gedrag?
Want als je weet wanneer, waar, waarom en wat, kun je pas een trainingsplan maken om het probleem op te lossen.
Een voorbeeld om het wat duidelijker te maken waarom een trainingsplan belangrijk is: je hond blaft op andere honden, het kan zijn doordat je hond t spannend vind en niet goed weet hoe met deze situatie om te gaan. Als je dan je hond alleen corrigeert en de hond niet aanleert wat wel te doen in die situaties en het je hond dus eigenlijk min of meer zelf laat bepalen, gaat je hond vanuit instinct en aangeleerd gedrag reageren en voor veel honden is dat bij het zien van een andere hond dan blaffen (als soort waarschuwingssignaal) en op afstand houden van die (bedreigende) prikkel.
Maar gelukkig heb je het voor een groot deel zelf in de hand hoe je pup of hond reageert. Hoe duidelijker je laat weten wat je van je hond verwacht en vooral aangeeft wat jouw rol en taak is, hoe minder onzeker en opgewonden je hond zal worden. En zo kun je hond aangeven en aanleren wat voor gedrag je verwacht en dit makkelijker kunnen trainen en oefenen.
Hierbij werk je altijd van rust en beheersing en zorg je dat je controle hebt over de situatie en omstandigheden. Voor veel honden is duidelijkheid en voorspelbaarheid het belangrijkst, zodat je hond en jij weten, dit doen we altijd in deze situaties.
Dat kan zijn focus of aandacht voor het baasje of iets anders (spel, zoekopdrachtjes) in ieder geval iets wat de hond leuk vindt en hem/haar motiveert en aanvoelt als een beloning. Natuurlijk mag/moet je hond wel leren in die situaties, dus train op een afstand die je hond en jij aankunnen en waar hij/zij kan leren en de informatie kan verwerken, maar zorg dat de energie kalm en rustig blijft en je de mindset positief kunt houden of krijgen.
“Om het gedrag van je hond (de bekende vicieuze cirkel) te doorbreken is het belangrijk om iig zelf al de rust en kalmte te bewaren en je (jonge) hond kalmte en ontspanning aan te gaan leren. Het is super belangrijk je hond te leren in allerlei situaties en omstandigheden om zich rustig, kalm en beheerst en relaxt te kunnen gedragen”.
Werk altijd vanuit ontspanning en rust
Vaak zijn de honden die reactief en uitvallend gedrag vertonen heel onzeker (of zelfs) angstig of gefrustreerd. Belangrijkste stap is om de opwinding te gaan verminderen en je witje te leren ontspannen.
Bedenk, de basishouding van je hond moet eigenlijk altijd kalm, rustig en ontspannen zijn. Binnen en buitenshuis. Super belangrijk en essentieel in dit verhaal.
Belangrijke vaardigheden
Goede basisgehoorzaamheid zoals hierkomen, wandelen aan losse lijn en aandacht voor het baasje is superbelangrijk en hoe meer je dit soort vaardigheden met je hond kunt oefenen, hoe meer mogelijkheden je krijgt.
Relatie tussen hond en baasje
Als je met een reactieve hond moet gaan wandelen dan komt de relatie tussen jou en je hond vaak ook onder druk te staan. Want het gedrag van je hond geeft vaak spanningen, stress, je wordt onzekerder of misschien ook wel gefrustreerd of zelfs boos. Je krijgt steeds minder zin om met je hond op pad te gaan, en dat is logisch. Daarom is het belangrijk dat je vooral kijkt naar alle goede eigenschappen die je hond heeft en waar je samen van geniet. Niet alleen in huis, maar ook buitenshuis kunnen er genoeg activiteiten zijn waar je hond een kanjer in is, zoals bijv speuren of een andere hondensport. Zo’n activiteit geeft vertrouwen aan je hond en helpt bij jullie relatie en uiteindelijk ook bij het omgaan met reactiviteit.
Triggers
Pas als je de bovenstaande drie onderdelen hebt aangepakt zou je aan de aan de slag moeten gaan met de specifieke training om je hond te helpen zich meer op zijn gemak te voelen met zijn triggers en leren er mee om te gaan zonder overprikkeld te raken. Door te beginnen trainen op volgens de nivo’s van de piramide wordt je aanpak van het gedrag veel gemakkelijker en effectiever.
En het superfijne hiervan is dat je al een groot deel van de trainingen kunt doen zonder de triggers, hoe fijn is dat voor je hond en jou.
Maar let op: het trainen en begeleiden van een reactieve hond is geen rechtlijnig proces, waarbij je van het ene stadium naar de volgende gaat. Je wordt geconfronteerd met onvoorziene situaties, je hebt goede en minder goede dagen en zult merken dat je soms een stap vooruit zet en dan weer twee stappen terug. Maar volhouden en doorzetten is belangrijk en als je na een periode terugkijkt zul je merken dat je veel vooruitgang hebt geboekt.
Heeft je hond regelmatig last van stress en spanningen, door bijv het uitvallen?
Zorg dan voor regelmaat en structuur in het leven van je hond;
Zorg voor rust bij jezelf en je hond
Zorg voor voldoende slaap
Zorg ervoor dat je hond beter leert om te gaan met moeilijke situaties, bouw het in hele kleine stapjes en zonder druk op.
Zorg ervoor dat je hond steeds beter leert om te gaan met moeilijke situaties.
Leer de lichaamstaal van je hond begrijpen en herken stresssignalen en kalmerende signalen werk aan een goede relatie met je hond.
Bescherm je hond altijd, en zorg ervoor dat je hond je vertrouwt en ook altijd op jou kan vertrouwen.
Zorg dat je hond zich veilig voelt in zijn omgeving.
Stimuleer, motiveer en begeleid je hond op een positieve en hondvriendelijke manier.
Geef je hond de nodige steun als t nodig is.
Voorkom geruzie tussen mensen (gezinsleden)in het bijzijn van je hond
Zorg dat de riem (min. 3 a 5 m) van je hond lang genoeg is zodat hij andere (dieren en mensen) door het afgeven van signalen zijn bedoelingen en gevoelens kan duidelijk maken.
Wat kun je nog meer doen?
Wees voorspelbaar voor de hond. Hij zal je dan makkelijker vertrouwen, als hij weet hoe je reageert. En geef de hond, dagelijks voldoende beweging (minimaal 1 x per dag een lekkere lange ontspannende wandeling, bijv. waarbij hij zelf tempo, richting en route mag bepalen en zijn neus mag gebruiken om de buitenwereld te lezen en te begrijpen.
Belonen / complimentjes geven
Zoek de positieve kanten bij je hond. Probeer vooral met deze positieve kanten te werken. Beloon de hond voor gewenst gedrag. En deel complimentjes uit! Probeer het eens met humor. Neem eens de tijd om goed te kijken naar je hond en schrijf eens op wat je ziet, vooral ook de goede dingen. Elke hond doet een heleboel goede dingen waarvoor hij een complimentje verdient!
Dus:
Let altijd op de goede dingen die je hond doet.
Beloon de hond als hij iets goed doet.
Doe het direct! (Binnen 2 a 3 seconden na het gewenste gedrag).
Als je hond toch in een drukke, nerveuze situatie komt, haal hem dan tijdig uit die situatie, leidt hem af en geef hem een makkelijk en bekend commando dat hij kent en kan uitvoeren. Dit is vooral belangrijk voor de hond die uit zichzelf niet tot rust komt, die maar bezig blijft. Sociaal contact op afstand! Veel hondenbaasjes vinden sociaal contact tussen honden belangrijk, maar wist je dat honden hun sociaal contact eigenlijk al op afstand leggen door de waarneming van de geur, het gehoor of het zicht. Het is eigenlijk veel belangrijker dat puppy’s en jonge honden de eerste tijd een relatie en vertrouwen opbouwen met hun baasjes dan veel stoeien met leeftijdgenoten. Want wat gebeurt er tijdens het spel? Er ontstaat een toenemende opwinding bij het spel (en later generaliseert zich dat bij het zien van andere honden die een soort van magnetische aantrekkingskracht gaan uitoefenen, wat weer leidt tot reactief gedrag, vaak in de puberleeftijd) en daarnaast worden gewoon de vaardigheden van het jagen, drijven en hoeden ontwikkeld en geoefend. En dat is net het gedrag dat op latere leeftijd tot problemen leidt in relatie met andere honden en jachtdrift et cetera.
En dan hebben we het nog niet over de honden die steeds de interacties “winnen” of “verliezen” . Het is niet moeilijk te bedenken wat dat doet met de emotie en het gedrag van de hond..
Wat is belangrijk om je hond aan te leren? Allereerst dat hij/zij andere (bekende/bevriende) honden kan zien, maar er zeker altijd geen fysiek contact mee hoeft/wil hebben. Superbelangrijk in onze samenleving bijv. als je hond meegaat naar een terras of restaurant, tijdens de wandelingen en bij het uitlaten, bij de dierenarts, in de tuin, het huis enzovoort. Focus dus bij de training op op het oefenen met het naderen, de kalme en respectvolle begroeting, een goede vriendelijke interactie en het afscheid nemen en rustig weggaan.
Sociaal contact moet altijd vrijwillig en met respect (beleefd en attent) gaan, van twee kanten! Zeker niet dwingen of opdringen. Alleen als honden elkaar kennen, vertrouwen en op elkaar ingespeeld zijn, kan sociaal contact waardevol zijn. Maar zeker niet alle honden hebben dat nodig. Rustige en gematigde sociale contacten waarbij honden ook gewoon naast elkaar kunnen wandelen of kunnen snuffelen, zijn beter dan ren- of stoeispelletjes, zeker voor jonge honden waar de banden, pezen e.d. nog lang niet volgroeid zijn.
Welke elementen kun je gebruiken bij het socialiseren?
Zorg altijd voor voldoende afstand
Let op je eigen houding en gedrag en ben ontspannen
Zorg voor een zo rustig mogelijke omgeving
Zorg dat je geen tijdsdruk hebt
Geef je hond altijd een vrije keuze
Hou het kort en leuk
Zorg dat je hond (en de andere hond) een rustige en kalme energie heeft.
Stop bij een teveel aan opwinding
Een prikkel tegelijk (andere omgeving, andere hond etc)
Niet straffen corrigeren, maar beloon al het goede, rustige en kalme en gewenste gedrag uitbundig!! Oefeningen met impulscontrole Deze kunnen een hond helpen zich te beheersen en te concentreren wanneer hij opgewonden is. Ook het doen van veel rustige speur- en zoek- of hersenwerkoefeningen in plaats van veel bal- of achtervolgingsspellen. Bedenk opwinding zorgt voor adrenaline, wat weer zorgt voor eerder en/of heftiger reageren.
Tot slot
Ben realistisch. Honden blaffen. Blaffen is normaal gedrag in bepaalde situaties. Maar leer je hond weer tot rust te komen en beloon dat gedrag.
Geniet vooral van alle positieve en mooie eigenschappen van je hond.
Meer info of artikelen over hondengedrag lezen, zie www.dogcases.nl/blog
https://www.facebook.com/Dogcases
En je weet, heb je vragen of hulp nodig bij het gedrag van je hond, je mag altijd vrijblijvend contact opnemen, stuur een berichtje naar info@dogcases.nl en ben je op zoek naar de leukste, beste en lekkerste producten voor je hond, kijk eens op https://www.dogcases.nl/hondenwinkel
groetjes,
Kees van Sundert Erkend hondengedragstherapeut (www.dogcases.nl) & professioneel hondenfotograaf bij Inspired by Bandhu Hondenfotografie (www.jouwhondopdefoto.nl)
Comments