Heel veel van onze witjes zijn dol op fysiek spelen en het najagen van andere honden. Het ziet er soms uit als spelen, het ziet er soms uit als opjagen en het ziet er soms uit als agressie. Ze gebruiken veelvuldig hun bek tijdens het spelen en achtervolgen en ze hebben de neiging om met hun open mond de nek, schouders of zelfs de achterkant van de poten van de andere hond te pakken. Dit is eigenlijk de 'grijpbeet' die in hun jachtgedragingen zit. Voor de volledigheid: deze grijpbeet komt eigenlijk uit het PMP van de hond. (predarory motor pattern en gaat als volgt: Oriënteren > aanstaren > achtervolging > grijpbeet > doodsbijt > uit elkaar trekken > opeten)
Emoties
Door neuro-wetenschapper Jaak Panksepp weten we dat mensen en honden dezelfde primitieve emotionele hersensystemen hebben. Naast CARE (verzorging), LUST (Seksuele opwinding) GRIEF (verdriet/rouw), FEAR (angst), RAGE (boosheid/woede) kennen we ook PlAY (spelen) en SEEKING ((onder)zoeken/nieuwsgierigheid). Uit deze laatste twee kan roofzuchtige drift ontstaan.
Roofzuchtige drift is geen agressie maar prooidrift. Het is eigenlijk het in werking treden van roofzuchtige reflexen in een interactie die begint als spel (PLAY).
Roofzuchtige drift kan door een aantal factoren zomaar ontstaan en verklaart zeker waarom honden ineens ook agressief worden!
Het begint dus vaak door te spelen, want spelen volgt vaak verschillende reeksen van roofzuchtig gedrag. Je hebt het jagen, het stalken en het bijten. De lichaamstaal is tijdens het spelen wel beduidend anders met ontspannen houding en blik, spelbogen, geremde beten enz enz. Maar soms kan het roofzuchtige instinct optreden en wordt het emotionele systeem van PLAY-circuit uitgeschakeld en SEEKING ingeschakeld. Dit gebeurd vooral wanneer grotere honden met kleinere hondjes spelen, verhoogde opwinding hebben, met een associatieve toename van dopamine die elk patroondeel van de PMP/JACHT ondersteunt, dat wil zeggen als er voor de hond herkenning van de verschillende elementen uit de jachtgedragingen is, deze (interne) reeks gedragingen worden versterkt door toename van dopamine (Dopamine is een stof die hoort bij het beloningssysteem van de hersenen en zorgt ervoor dat we ons tevreden en beloond voelen) Het werkt dus erg versterkend voor gedrag.
En daardoor kan het spel dus zomaar opeens omslaan naar echte prooidrift!
“Wanneer deze omschakeling gebeurd, is je hond opgewonden maar niet langer emotioneel betrokken, hij richt zich dan alleen nog maar op de PROOI!”De aangeboren (stop)noodrem voor dit soort van moordgedrag werkt dan niet.
Je ziet dan ook een verandering in de lichaamstaal van het spelgedrag naar:
- Liplikken
- Intens staren
- Vaste of stijve mond en gezicht
- Voorwaartse beweging van het lichaam
- Pootliften
- verandering ademhaling
- Stijve staart
- Oren zijn naar voren en stijf
- Stilte
Het kan dus vooral gebeuren wanneer honden aan het spelen zijn en iets dat een hond doet, of iets om hen heen, veroorzaakt een reactie op een prooidrift bij een van de honden, waardoor de hond zijn (kleine) speelkameraadje niet langer als een hond ziet, maar eerder als een prooi.
Dit kan gebeuren wanneer grotere honden met kleinere honden spelen. Roofzuchtige drift lijkt vaak te worden veroorzaakt door gedrag dat roofzuchtige drift stimuleert. Een kleine hond die vlucht, jankt en piept omdat hij bang is, kan roofzuchtige drift veroorzaken, omdat hij zich bijna als een echte prooi gedraagt. De hond probeert dan te voorkomen dat een opgewonden, kronkelend, krijsend, rennend ding in beweging komt en helaas gaat dit gepaard met het gebruik van zijn mond en tanden met vaak ernstige afloop.” Door selectief te fokken hebben we de grijpbeet en moordbeet bij de meeste hondenrassen geremd, maar het kan dus altijd weer in werking treden door specifieke contextuele triggers.
Het enige dat soms bijv. al nodig is, is dat een hond op de poot van een kleine hond stapt en de kleine hond piept en dan kan roofzuchtige drift het overnemen. Misschien herken je wel het gedrag van je eigen hond als er opeens ophef of opwinding is, of bij piepen of gillen. Ze staan er gelijk heel erg opgewonden en gefoccussed bij en je ziet de focus en drift bij je hond.
En hoe groter het verschil in grootte, hoe groter het risico. Er is altijd een redelijke kans dat de kleine hond onbedoeld wordt pijn gedaan of wordt getrapt tijdens het ruwe spel. En hoe kleiner de hond, hoe meer deze op een prooi lijkt voor de grotere hond.
En door het verschil in formaat neemt het gemak waarmee de grotere hond de kleinere kan grijpen en zelfs doodschudden toe. Kleine honden kunnen het gedrag net zo goed vertonen, maar als het tegen een grotere hond is, is de uitkomst niet zo traumatisch. Ik zie het zelf ook wel eens bij een van onze kleine hondjes, en gelukkig is Bandhu erg conflictvermijdend in zulke gevallen.
Maar het kan ook gemakkelijk gebeuren wanneer twee of meer honden "samenwerken" tijdens intens spel, of twee of meer honden die samenwerken in een achtervolging of ruzie met een hond die in paniek raakt, jankt en/of begint te worstelen.
Elke hond kan dus dit gedrag vertonen, maar er lijkt een sterk verband te zijn tussen honden die al een zeer hoge prooidrift hebben en de noodzaak om hun prooi te onderwerpen of te stoppen, zoals bij onze herdershonden.
Daarnaast is er vaak een mismatch tussen sommige rassen (over het algemeen groot en klein) in hun vermogen om sociaal te communiceren. De nauwkeurigheid van de communicatie (status, opwinding en intentie) laat dan te wensen over vanwege het selectieve fokken dat we hebben gedaan en daarom zijn er vele, vele incidenten waarbij kleine honden niet nauwkeurig worden herkend als honden, maar meer als prooidieren.
Overigens kunnen honden roofzuchtige driften vertonen naar alles toe: katten, eekhoorns, konijnen, kippen, maar dat lijkt me duidelijk.
Voorkomen is beter dan genezen
Een hond trainen om geen roofzuchtige drift te vertonen, is ontzettend lastig omdat het deel uitmaakt van de genetische samenstelling van je hond. Helaas is het ook lastig te controleren of jouw hond deze neiging heeft. Het wordt vooral geactiveerd bij je hond wanneer iets in nood is (lijkt) en zelfs dan niet bij alle honden. Maar het jachtinstinct is heel sterk ontwikkeld bij onze witjes, dus je hond in ieder geval trainen op drift en impulsbeheersing en niet zonder toezicht en controle ongeremd met kleinere honden te laten spelen is verstandig om ongelukken te voorkomen.
Wat te doen?
Laat je hond dus ook nooit zonder toezicht met kleine honden spelen. Interactie tussen kleine en grote honden moet je goed reguleren , hoe het kort en leuk, en stop zodra de opwinding (adrenaline) toeneemt. Roep je hond sowieso regelmatig terug tijdens het spe en haal de opwinding eruit en kijk naar de intensiviteit van de interacties.
Zorg ervoor dat er geen meerdere grote honden zijn die de kleine hond kunnen opjagen, hou je hond aan de lange lijn en leer je hond dan te stoppen en terug te komen.
Wil je je hond in zijn natuurlijke behoefte voorzien ga dan speuren of gebruik en train met een jachtsleepje of iets dergelijks om je hond iets te laten achtervolgen dat jij onder controle hebt. En oefen en train je hond om het achtervolgingsspel te stoppen. Leer hem te wachten en zijn impulsen en driften onder controle te houden enz enz.
Loop je tegen gedragsproblemen aan of wil je meer weten over hoe je je witje het best begeleidt en wat je hem/haar kunt bieden waardoor jullie je allebei heel fijn en op je best voelen bij elkaar? Stuur dan eens een berichtje voor meer info.
Kees van Sundert.
Erkend hondengedragstherapeut bij Dogcases &
professioneel hondenfotograaf bij Inspired by Bandhu Hondenfotografie
Bron o.a.
https://www.facebook.com/catherinephoenix.hallam/posts/pfbid02U79UJCjUuUqFqQpKLzYvGTDJqnqjjosPCKKDhmwZoJYR2Q2UmoEszMTBa5nF9dmyl